ΦΑΝΑΤΙΣΜΟΣ
- Αναδημοσιεύω για τον φανατισμό κείμενα που αναφέρονται σε δυο άλλα μπλοκ. Το πρώτο το παρουσιάζω σε διασκευή:
Α) Κείμενο του Νορμπέρτο Μπόμπιο (1909-2004) που δημοσιεύτηκε 4/9/2011 στην Κυριακάτικη Ελευθεροτυπία από τον Θανάση Γκαλέτση. -Ως φανατισμό εννοούμε την τυφλή υπακοή σε μιαν ιδέα, την οποία υπηρετούμε με πεισματικό ζήλο, ως το σημείο να ασκούμε βία για να υποχρεώσουμε άλλους να την ακολουθούν και να τιμωρούμε όποιον δεν είναι διατεθειμένος να την ενστερνιστεί. -Συνέπειες μιας φανατικής στάσης και νοοτροπίας είναι η μισαλλοδοξία για τις ιδέες των άλλων και ένα πνεύμα μανιώδους προσηλυτισμού που δεν αποφεύγει τα βίαια ή και απάνθρωπα μέσα. -Ο φανατισμός συνδέεται γενικά με το δογματισμό, δηλαδή με την πίστη σε μιαν αλήθεια ή σε ένα σύστημα αληθειών, που από τη στιγμή που θα τις αποδεχθούμε δεν πρέπει πλέον να τίθενται υπό αμφισβήτηση και που αρνούνται τη συζήτηση με άλλες. -Ο εχθρός του φανατισμού είναι το κριτικό πνεύμα, η χρήση του λόγου που ενισχύεται από την εμπειρία. Το κριτικό πνεύμα εναντίον της έξαψης των φανατικών διδάσκει την αίσθηση του ορίου και την αρετή της ανεκτικότητας και εναντίον της υποταγής των κομφορμιστών υποκινεί την αμφιβολία και μας μαθαίνει να σκεφτόμαστε με το δικό μας μυαλό, δρώντας άλλοτε σαν φραγμός και άλλοτε σαν κέντρισμα. Όπως στο φανατισμό αντιπαρατίθεται, για το καλό, η ανεκτικότητα, έτσι του αντιπαρατίθεται, για το κακό, ο κυνισμός. -Ο φανατικός πιστεύει με ακραίο τρόπο σε μία μόνον ιδέα. Ο κυνικός δεν πιστεύει σε καμιά, αλλά είναι διατεθειμένος να επωφεληθεί από όλες ανάλογα με το όφελος που θα αποκομίσει. -Το νόημα που σήμερα δίνουμε στη λέξη φανατισμός και όλα όσα κατανοούμε με αυτήν την έννοια συνδέονται στενά με την πολεμική των φιλοσόφων του Διαφωτισμού. -Η λέξη φανατισμός έχει στη γλώσσα τους (των Διαφωτιστών του 18ου αιώνα)ένα ευρύτατο νόημα: υποδεικνύει όλα όσα αυτοί καταπολεμούν και θα ήθελαν να δουν να χάνονται από τον κόσμο για την ευτυχία του ατόμου και την πρόοδο της ανθρωπότητας, δηλαδή τη θρησκευτική δεισιδαιμονία και τις ολέθριες συνέπειές της, τους πολέμους, τις διώξεις, τα μαρτύρια της πυράς. Αν θα θέλαμε να εκφράσουμε με μια διατύπωση το συνολικό νόημα της μάχης του Διαφωτισμού, δεν θα μπορούσαμε να την ορίσουμε καλύτερα παρά ως την πιο εκτεταμένη και λαϊκή διανοητική μάχη εναντίον του φανατισμού που διεξήχθη ποτέ (...). -Η διαφορά ανάμεσα στους Διαφωτιστές, οι οποίοι έβγαιναν από δυο αιώνες θρησκευτικών πολέμων, και σε μας έγκειται στο ότι ο φανατισμός στον οποίο αυτοί επιτέθηκαν ήταν σχεδόν αποκλειστικά θρησκευτικός, ενώ εκείνος του οποίου την εμπειρία έχουμε σήμερα είναι σχεδόν αποκλειστικά πολιτικός. Τα ιστορικά πρόσωπα που ενσάρκωναν το φανατισμό ήταν ένας Τορκεμάδα, ένας Καλβίνος, έτσι όπως είναι για μας οι διάφοροι Γκέμπελς των ολοκληρωτικών καθεστώτων. Οι Διαφωτιστές συνέδεαν το φανατισμό με τις μεγάλες θρησκείες, όπως η εβραϊκή, η χριστιανική ή η μουσουλμανική, και αντιπαρέθεταν σε αυτές, εξιδανικεύοντάς την, τη φιλοσοφική θρησκεία του Κομφούκιου, έτσι όπως εμείς τον συνδέουμε με τις ακρότητες των εθνικιστικών κινημάτων, με τον κομμουνισμό, τον μηδενισμό, τον ρατσισμό και γενικά με δικτατορικά καθεστώτα που αντιπαρατίθενται σε καθεστώτα ελευθερίας. Η άλλη βαθύτερη διαφορά ανάμεσα σε μας και στους φιλοσόφους του Διαφωτισμού αναφέρεται στις αιτίες και στις θεραπείες. Εκείνοι έβλεπαν στην άγνοια του απλού λαού (που την εκμεταλλεύονταν οι πονηροί) τη μεγαλύτερη αιτία της πρόληψης που γεννούσε τα φαινόμενα του ατομικού και συλλογικού φανατισμού. Και ανάγοντας το πρόβλημα σε μια πάλη του φωτός του λόγου ενάντια στα σκοτάδια της προκατάληψης, δεν έβλεπαν άλλη θεραπεία παρά μόνο τη διάδοση μιας γνώσης βασιζόμενης στο λόγο και στην εμπειρία. Εμείς, έπειτα από την πιο τρομερή έκρηξη συλλογικού φανατισμού που υπήρξε ποτέ, το ναζισμό, είμαστε λιγότερο βέβαιοι για τις αιτίες και λιγότερο ήσυχοι σχετικά με τις θεραπείες. Η ιστορική εμπειρία μάς έχει διδάξει ότι οι κοινωνίες οι πιο αμόλυντες από τον φανατισμό είναι εκείνες στις οποίες η διανοητική και πολιτική εκπαίδευση τείνει όλο και περισσότερο να βασίζεται στην ελεύθερη συζήτηση των ιδεών μάλλον και όχι στη διδασκαλία ήδη καθορισμένων συστημάτων αλήθειας, και των οποίων το καθεστώς εμπνέεται από την αρχή της πολλαπλότητας των δρόμων πρόσβασης στην αλήθεια και επομένως από την άρνηση μιας κρατικής φιλοσοφίας ή ιδεολογίας που θα είναι άλλη από εκείνη της ειρηνικής συνύπαρξης όλων των φιλοσοφιών ή ιδεολογιών. (-Βλέπε και το μπλοκ horizonteς.gr/doenloadς/themata, όπου παρατίθεται ολόκληρο το παραπάνω κείμενο και όπου τίθενται από φιλολόγους ερωτήσεις και δίνονται απαντήσεις).
ΣΧΟΛΙΑ ΜΟΥ: 1)Ο συγγραφέας Νορμπέρτο Μπόμπιο λέει και τα εξής, που παραπάνω στη διασκευή τα παραλείπω: ότι "η ιδέα στην οποία είναι αφοσιωμένος ο φανατικός είναι μια ιδέα εσφαλμένη και επικίνδυνη",αλλά θα πω ότι η ιδέα μπορεί να είναι υπέροχη οπότε δεν φταίει αυτή, αλλά ότι ο φανατικός την παίρνει στραβά, διαστρεβλώνει δηλαδή το νόημά της, και από εκεί και πέρα συμπεριφέρεται στρεβλά. Πχ μπορεί να είσαι εβραίος, ή χριστιανός ή μωμαθανός, ή βουδιστής κλπ, αλλά να είσαι ανεκτικός ως πρός τις απόψεις των άλλων, να είσαι δηλαδή ανεξίθρησκος και όχι μισαλόδοξος. Εξάλλου αυτό που λέει ". . είναι μια ιδέα εσφαλμένη και επικίνδυνη" το αναθεωρεί με όσα αναφέρει παρακάτω, ότι δηλαδή "ο φανατισμός συνδέεται γενικά με το δογματισμό, δηλαδή με την πίστη σε μιαν αλήθεια ή σε ένα σύστημα αληθειών, που από τη στιγμή που θα τις αποδεχθούμε δεν πρέπει πλέον να τίθενται υπό αμφισβήτηση και που αρνούνται τη συζήτηση με άλλες". Ώστε τελικά δεν φταίει η ιδέα, τουλάχιστον σε ορισμένες περιπτωσεις, αλλά ότι ο φανατικός την ντύνει με δογματισμό, ή με άλλα λόγια φταίνε ο δογματισμός και η ακρισία του φανατικού. 2) Αν εξαιρέσουμε το λάθος αυτό, που μάλλον είναι φραστικό, κατά τα άλλα το κείμενο του Ν. Μπόμπιο περιέχει πολύ ενδιαφέρουσες σκέψεις, εξαιρετικά χρήσιμες για να γράψει ένας μαθητής έκθεση με θέμα τον φανατισμό.
Β)Από τη Βικιπαιδεία, για τον φανατισμό: -Ο Φανατισμός που ως όρος προέρχεται εκ της λατινικής λέξης "fanum" (=ιερόν), σημαίνει την μετ' εγωισμού και εμπάθειας προσήλωση σε κάποιες αντιλήψεις, ανεξάρτητα απ' το αν αυτές είναι ορθές ή όχι. Πιθανότερη προέλευση του "fanum" η εκ της ελληνικής "φανός" (φαίνω=φωτίζω) και παραπέμπει σε ιερά τελετή ή μυσταγωγία συνοδευόμενη κατά κανόνα με πυρσούς. Στην αρχαία Ρώμη, fanotici (=θρησκόληπτοι, θρησκομανείς, μανιώδεις) καλούνταν οι προσερχόμενοι στο βωμό της θεάς του πολέμου Μπελλόνα, οι οποίοι παρέμεναν εκεί και, καταλαμβανόμενοι από ένθεη μανία, προέβαιναν σε διάφορες φρικαλεότητες μπροστά στους διερχόμενους θεατές, διαπερνώντας τα μέλη του σώματός τους με ξίφη ή αποσπώντας τεμάχια των σαρκών τους προς τιμή της θεάς, χωρίς να λείπουν βέβαια και οι μεταξύ τους απατεώνες, παραλλαγές των οποίων συναντώνται σήμερα σε χώρες της νότιας Ασίας. Βαθμηδόν όμως η λέξη, αναφερόμενη σε θρησκευτικές στάσεις και πρακτικές, προσέλαβε τη σημασία τής προς ικανοποίηση κατά των αλλόπιστων ή αντιπάλων υπέρμετρης εκδικητικότητας, ο δε θρησκευτικός αυτός φανατισμός έγινε αιτία πολλών κακουργημάτων (ανθρωποθυσίες, όργια βίας κατά εθνικών θρησκευμάτων στους ιερούς χώρους αυτών, άπειροι αφορισμοί, καταδιώξεις αιρετικών, η ίδια η "Ιερά Εξέταση" ως και θρησκευτικοί πόλεμοι και επαναστάσεις). Πολλές φορές όμως ο θρησκευτικός φανατισμός είχε ως αιτία την ικανοποίηση και εξυπηρέτηση ατομικών συμφερόντων και με επιτήδεια εκμετάλλευση της άγνοιας και αμάθειας του πλήθους υποκίνησε αυτό σε φρικτά εγκλήματα κατά των αντιπάλων. Πράξεις που σαφώς και αντιβαίνουν προς το πνεύμα και την ανοχή, τουλάχιστον, του Χριστιανισμού. Εξίσου κατακριτέος είναι και ο πολιτικός φανατισμός καθώς και ο εθνικός φανατισμός ακριβώς επειδή αντιτίθενται στις βάσεις της ηθικής αποτελώντας αποκλειστικά διαστροφές του γνήσιου πατριωτικού συναισθήματος. Ο ελληνικός λαός στο διάβα της ιστορίας του έχει γνωρίσει αλλά και έχει υποστεί σχεδόν όλες τις μορφές του φανατισμού σε όλα τα πεδία δράσης του. Βασικό στοιχείο υποκίνησης και υλοποίησης του φανατισμού (ως ιδέας και στόχων) είναι η εκάστοτε εξ αυτού εκδηλούμενη προπαγάνδα. Από τη λέξη φανατισμός / φανατικός έχει υποστηριχτεί ότι προέκυψαν και οι διεθνείς όροι φαν και fan club (πιθανολογείται και καταγωγή των όρων αυτών από το fancy), σε πολύ διαφορετικό, βεβαίως, εννοιολογικό πλαίσιο και με πολύ διαφορετική έννοια.
========
Τα ιστολόγιά μου
- Αναδημοσιεύω για τον φανατισμό κείμενα που αναφέρονται σε δυο άλλα μπλοκ. Το πρώτο το παρουσιάζω σε διασκευή:
Α) Κείμενο του Νορμπέρτο Μπόμπιο (1909-2004) που δημοσιεύτηκε 4/9/2011 στην Κυριακάτικη Ελευθεροτυπία από τον Θανάση Γκαλέτση. -Ως φανατισμό εννοούμε την τυφλή υπακοή σε μιαν ιδέα, την οποία υπηρετούμε με πεισματικό ζήλο, ως το σημείο να ασκούμε βία για να υποχρεώσουμε άλλους να την ακολουθούν και να τιμωρούμε όποιον δεν είναι διατεθειμένος να την ενστερνιστεί. -Συνέπειες μιας φανατικής στάσης και νοοτροπίας είναι η μισαλλοδοξία για τις ιδέες των άλλων και ένα πνεύμα μανιώδους προσηλυτισμού που δεν αποφεύγει τα βίαια ή και απάνθρωπα μέσα. -Ο φανατισμός συνδέεται γενικά με το δογματισμό, δηλαδή με την πίστη σε μιαν αλήθεια ή σε ένα σύστημα αληθειών, που από τη στιγμή που θα τις αποδεχθούμε δεν πρέπει πλέον να τίθενται υπό αμφισβήτηση και που αρνούνται τη συζήτηση με άλλες. -Ο εχθρός του φανατισμού είναι το κριτικό πνεύμα, η χρήση του λόγου που ενισχύεται από την εμπειρία. Το κριτικό πνεύμα εναντίον της έξαψης των φανατικών διδάσκει την αίσθηση του ορίου και την αρετή της ανεκτικότητας και εναντίον της υποταγής των κομφορμιστών υποκινεί την αμφιβολία και μας μαθαίνει να σκεφτόμαστε με το δικό μας μυαλό, δρώντας άλλοτε σαν φραγμός και άλλοτε σαν κέντρισμα. Όπως στο φανατισμό αντιπαρατίθεται, για το καλό, η ανεκτικότητα, έτσι του αντιπαρατίθεται, για το κακό, ο κυνισμός. -Ο φανατικός πιστεύει με ακραίο τρόπο σε μία μόνον ιδέα. Ο κυνικός δεν πιστεύει σε καμιά, αλλά είναι διατεθειμένος να επωφεληθεί από όλες ανάλογα με το όφελος που θα αποκομίσει. -Το νόημα που σήμερα δίνουμε στη λέξη φανατισμός και όλα όσα κατανοούμε με αυτήν την έννοια συνδέονται στενά με την πολεμική των φιλοσόφων του Διαφωτισμού. -Η λέξη φανατισμός έχει στη γλώσσα τους (των Διαφωτιστών του 18ου αιώνα)ένα ευρύτατο νόημα: υποδεικνύει όλα όσα αυτοί καταπολεμούν και θα ήθελαν να δουν να χάνονται από τον κόσμο για την ευτυχία του ατόμου και την πρόοδο της ανθρωπότητας, δηλαδή τη θρησκευτική δεισιδαιμονία και τις ολέθριες συνέπειές της, τους πολέμους, τις διώξεις, τα μαρτύρια της πυράς. Αν θα θέλαμε να εκφράσουμε με μια διατύπωση το συνολικό νόημα της μάχης του Διαφωτισμού, δεν θα μπορούσαμε να την ορίσουμε καλύτερα παρά ως την πιο εκτεταμένη και λαϊκή διανοητική μάχη εναντίον του φανατισμού που διεξήχθη ποτέ (...). -Η διαφορά ανάμεσα στους Διαφωτιστές, οι οποίοι έβγαιναν από δυο αιώνες θρησκευτικών πολέμων, και σε μας έγκειται στο ότι ο φανατισμός στον οποίο αυτοί επιτέθηκαν ήταν σχεδόν αποκλειστικά θρησκευτικός, ενώ εκείνος του οποίου την εμπειρία έχουμε σήμερα είναι σχεδόν αποκλειστικά πολιτικός. Τα ιστορικά πρόσωπα που ενσάρκωναν το φανατισμό ήταν ένας Τορκεμάδα, ένας Καλβίνος, έτσι όπως είναι για μας οι διάφοροι Γκέμπελς των ολοκληρωτικών καθεστώτων. Οι Διαφωτιστές συνέδεαν το φανατισμό με τις μεγάλες θρησκείες, όπως η εβραϊκή, η χριστιανική ή η μουσουλμανική, και αντιπαρέθεταν σε αυτές, εξιδανικεύοντάς την, τη φιλοσοφική θρησκεία του Κομφούκιου, έτσι όπως εμείς τον συνδέουμε με τις ακρότητες των εθνικιστικών κινημάτων, με τον κομμουνισμό, τον μηδενισμό, τον ρατσισμό και γενικά με δικτατορικά καθεστώτα που αντιπαρατίθενται σε καθεστώτα ελευθερίας. Η άλλη βαθύτερη διαφορά ανάμεσα σε μας και στους φιλοσόφους του Διαφωτισμού αναφέρεται στις αιτίες και στις θεραπείες. Εκείνοι έβλεπαν στην άγνοια του απλού λαού (που την εκμεταλλεύονταν οι πονηροί) τη μεγαλύτερη αιτία της πρόληψης που γεννούσε τα φαινόμενα του ατομικού και συλλογικού φανατισμού. Και ανάγοντας το πρόβλημα σε μια πάλη του φωτός του λόγου ενάντια στα σκοτάδια της προκατάληψης, δεν έβλεπαν άλλη θεραπεία παρά μόνο τη διάδοση μιας γνώσης βασιζόμενης στο λόγο και στην εμπειρία. Εμείς, έπειτα από την πιο τρομερή έκρηξη συλλογικού φανατισμού που υπήρξε ποτέ, το ναζισμό, είμαστε λιγότερο βέβαιοι για τις αιτίες και λιγότερο ήσυχοι σχετικά με τις θεραπείες. Η ιστορική εμπειρία μάς έχει διδάξει ότι οι κοινωνίες οι πιο αμόλυντες από τον φανατισμό είναι εκείνες στις οποίες η διανοητική και πολιτική εκπαίδευση τείνει όλο και περισσότερο να βασίζεται στην ελεύθερη συζήτηση των ιδεών μάλλον και όχι στη διδασκαλία ήδη καθορισμένων συστημάτων αλήθειας, και των οποίων το καθεστώς εμπνέεται από την αρχή της πολλαπλότητας των δρόμων πρόσβασης στην αλήθεια και επομένως από την άρνηση μιας κρατικής φιλοσοφίας ή ιδεολογίας που θα είναι άλλη από εκείνη της ειρηνικής συνύπαρξης όλων των φιλοσοφιών ή ιδεολογιών. (-Βλέπε και το μπλοκ horizonteς.gr/doenloadς/themata, όπου παρατίθεται ολόκληρο το παραπάνω κείμενο και όπου τίθενται από φιλολόγους ερωτήσεις και δίνονται απαντήσεις).
ΣΧΟΛΙΑ ΜΟΥ: 1)Ο συγγραφέας Νορμπέρτο Μπόμπιο λέει και τα εξής, που παραπάνω στη διασκευή τα παραλείπω: ότι "η ιδέα στην οποία είναι αφοσιωμένος ο φανατικός είναι μια ιδέα εσφαλμένη και επικίνδυνη",αλλά θα πω ότι η ιδέα μπορεί να είναι υπέροχη οπότε δεν φταίει αυτή, αλλά ότι ο φανατικός την παίρνει στραβά, διαστρεβλώνει δηλαδή το νόημά της, και από εκεί και πέρα συμπεριφέρεται στρεβλά. Πχ μπορεί να είσαι εβραίος, ή χριστιανός ή μωμαθανός, ή βουδιστής κλπ, αλλά να είσαι ανεκτικός ως πρός τις απόψεις των άλλων, να είσαι δηλαδή ανεξίθρησκος και όχι μισαλόδοξος. Εξάλλου αυτό που λέει ". . είναι μια ιδέα εσφαλμένη και επικίνδυνη" το αναθεωρεί με όσα αναφέρει παρακάτω, ότι δηλαδή "ο φανατισμός συνδέεται γενικά με το δογματισμό, δηλαδή με την πίστη σε μιαν αλήθεια ή σε ένα σύστημα αληθειών, που από τη στιγμή που θα τις αποδεχθούμε δεν πρέπει πλέον να τίθενται υπό αμφισβήτηση και που αρνούνται τη συζήτηση με άλλες". Ώστε τελικά δεν φταίει η ιδέα, τουλάχιστον σε ορισμένες περιπτωσεις, αλλά ότι ο φανατικός την ντύνει με δογματισμό, ή με άλλα λόγια φταίνε ο δογματισμός και η ακρισία του φανατικού. 2) Αν εξαιρέσουμε το λάθος αυτό, που μάλλον είναι φραστικό, κατά τα άλλα το κείμενο του Ν. Μπόμπιο περιέχει πολύ ενδιαφέρουσες σκέψεις, εξαιρετικά χρήσιμες για να γράψει ένας μαθητής έκθεση με θέμα τον φανατισμό.
Β)Από τη Βικιπαιδεία, για τον φανατισμό: -Ο Φανατισμός που ως όρος προέρχεται εκ της λατινικής λέξης "fanum" (=ιερόν), σημαίνει την μετ' εγωισμού και εμπάθειας προσήλωση σε κάποιες αντιλήψεις, ανεξάρτητα απ' το αν αυτές είναι ορθές ή όχι. Πιθανότερη προέλευση του "fanum" η εκ της ελληνικής "φανός" (φαίνω=φωτίζω) και παραπέμπει σε ιερά τελετή ή μυσταγωγία συνοδευόμενη κατά κανόνα με πυρσούς. Στην αρχαία Ρώμη, fanotici (=θρησκόληπτοι, θρησκομανείς, μανιώδεις) καλούνταν οι προσερχόμενοι στο βωμό της θεάς του πολέμου Μπελλόνα, οι οποίοι παρέμεναν εκεί και, καταλαμβανόμενοι από ένθεη μανία, προέβαιναν σε διάφορες φρικαλεότητες μπροστά στους διερχόμενους θεατές, διαπερνώντας τα μέλη του σώματός τους με ξίφη ή αποσπώντας τεμάχια των σαρκών τους προς τιμή της θεάς, χωρίς να λείπουν βέβαια και οι μεταξύ τους απατεώνες, παραλλαγές των οποίων συναντώνται σήμερα σε χώρες της νότιας Ασίας. Βαθμηδόν όμως η λέξη, αναφερόμενη σε θρησκευτικές στάσεις και πρακτικές, προσέλαβε τη σημασία τής προς ικανοποίηση κατά των αλλόπιστων ή αντιπάλων υπέρμετρης εκδικητικότητας, ο δε θρησκευτικός αυτός φανατισμός έγινε αιτία πολλών κακουργημάτων (ανθρωποθυσίες, όργια βίας κατά εθνικών θρησκευμάτων στους ιερούς χώρους αυτών, άπειροι αφορισμοί, καταδιώξεις αιρετικών, η ίδια η "Ιερά Εξέταση" ως και θρησκευτικοί πόλεμοι και επαναστάσεις). Πολλές φορές όμως ο θρησκευτικός φανατισμός είχε ως αιτία την ικανοποίηση και εξυπηρέτηση ατομικών συμφερόντων και με επιτήδεια εκμετάλλευση της άγνοιας και αμάθειας του πλήθους υποκίνησε αυτό σε φρικτά εγκλήματα κατά των αντιπάλων. Πράξεις που σαφώς και αντιβαίνουν προς το πνεύμα και την ανοχή, τουλάχιστον, του Χριστιανισμού. Εξίσου κατακριτέος είναι και ο πολιτικός φανατισμός καθώς και ο εθνικός φανατισμός ακριβώς επειδή αντιτίθενται στις βάσεις της ηθικής αποτελώντας αποκλειστικά διαστροφές του γνήσιου πατριωτικού συναισθήματος. Ο ελληνικός λαός στο διάβα της ιστορίας του έχει γνωρίσει αλλά και έχει υποστεί σχεδόν όλες τις μορφές του φανατισμού σε όλα τα πεδία δράσης του. Βασικό στοιχείο υποκίνησης και υλοποίησης του φανατισμού (ως ιδέας και στόχων) είναι η εκάστοτε εξ αυτού εκδηλούμενη προπαγάνδα. Από τη λέξη φανατισμός / φανατικός έχει υποστηριχτεί ότι προέκυψαν και οι διεθνείς όροι φαν και fan club (πιθανολογείται και καταγωγή των όρων αυτών από το fancy), σε πολύ διαφορετικό, βεβαίως, εννοιολογικό πλαίσιο και με πολύ διαφορετική έννοια.
========
Τα ιστολόγιά μου
- Έκθεση Λυκείου (από τον Δ. Τσαμαρδίνο, Θεσσαλονίκη) = για μαθητές
- Έκθεση Λυκείου, θέματα και σκέψεις = για μαθητές
- Μαθήματα για την έκθεση λυκείου = για μαθητές
- Συλλογισμοί
- Συλλογισμοί και είδη παραγράφων
- ΑΠΟΔΕΙΚΤΙΚΟΣ ΛΟΓΟΣ
- ΣΥΝΤΑΚΤΙΚΟ (Δομή) ΤΗΣ ΠΑΡΑΓΡΑΦΟΥ
- Κειμενικά είδη
- Προβληματισμοί φιλολόγων για το συλλογισμό κλπ
- Παραγωγή κειμένου, Λαθεμένη θεωρία
- A paragraph (η αριστοτελική άποψη)
- Λογική 2 (Logic 2)
- Αιτίες, αναγκαίες και επαρκείς
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου